کد مطلب:451 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:37

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

در صدر اسلام، رعايت قانون به وسيله رهبران، چگونه بود؟

در صدر اسلام، قانون در اجتماع مسلمين قوي بود؛ گريبان نزديكان و خويشان زمامداران را نيز ميگرفت. وقتي كه علي(ع) مطلع شد كه دخترش از بيت المال مسلمين گلو بندي را به عنوان عاريه ـالبته با قيد ضمانت ـ گرفته و در روز عيد از آن استفاده كرده است، او را سخت مورد عتاب خويش قرار داد و بالحني كاملاً جدّي فرمود:
«اگر نبود كه آن را به صورت عارية مضمونه، يعني با قيد ضمانت گرفتهاي دستت را ميبريدم، يعني دربارة تو حدّ سارق را اجرا ميكردم.»(بحارالانوار/503)
هم ايشان وقتي كه ابن عباس، پسر عمو و ياور دانايشان، مرتكب خلافي شد نامهاي به او نوشتند و او را مورد سختترين حملات خويش قرار دادند، به وي نوشتند:
«اگر از خلاف خويش بازنگردي با شمشيرم تو را ادب خواهم نمود، همان شمشيري كه احدي را با آن نزدهام، مگر اينكه وارد جهنم شده است.»
يعني ميداني كه شمشير من جز بر دوزخيان فرود نميآيد واين كار تو،تو را دوزخي ومستحق شمشير من ساخته است.
سپس براي اينكه بفهماند عدالت او دربارة هيچكس استثناء بردار نيست ميفرمايد:
«به خدا قسم اگر حسن و حسين(ع) هم مرتكب اين جرم ميشدند با آنان ارفاق نميكردم». (نهج‎البلاغه، نامه41)
عمروعاص از طرف عمر حاكم مصر بود؛ روزي پسر عمروعاص به صورت يكي از رعايا سيلي زد، ستمديده به نزد عمروعاص رفته شكايت كرد، ولي وي ترتيب اثر نداد. اين مرد غيور حركت كرد به مدينه و نزد عمر آمد و عرض حال داد. عمر، عمروعاص و پسرش را احضار و محاكمه نمود. در اين محاكمه يك جملة تاريخي از عمر نقل شده است. خطاب به عمروعاص و پسرش گفت:
«مَتَي اسْتَعْبَدْتُمُ النّاسَ وَ قَدْ وَلَدَتْهُمْ اُمَّهاتُهُمْ اَحْراراً»
[از كي مردم را بردة خويش گرفتهايد درحالي كه از مادران خويش آزاد متولد گرديدهاند.]
سپس دستور قصاص صادر نمود.
عمر با پسر خودش نيز همينطور رفتار نمود؛ وقتي ثابت گرديد پسرش شراب خورده است، حدّ الهي را دربارة او اجرا نمود.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج1 – عدل الهي
شهيد مطهري